(Lotnisko Czyżyny - część pierwsza) ...W godzinach porannych 31 października 1918 roku dowódca bazy kapitan Roman Florer oddał całą jednostkę do dyspozycji polskich władz. Nie wszyscy żołnierze jednostki cesarskiej przyjęli ten fakt do wiadomości, w nocy usiłowano spalić hangary i porwać samoloty, jednak akcji zapobiegły działania sierżanta Juchy i działu miechanicznego, którzy unieruchomili wszystkie maszyny. W grudniu wprowadzono znak graficzny dla samolotów polskich - biało-czerwoną szachownicę, która została namalowana na wszyskich 20 maszynach. Samoloty ruszyły na front wojny o granice 1918-1921.

  W dniu 1 stycznia 1919 roku na Kraków z samolotu Oeffag C.I. zrzucono ulotki - kartki z życzeniami szczęśliwego Nowego Roku w wolnej Polsce. W roku 1921 utworzono na lotnisku 2 Pułk Lotniczy z dowódcą pułkownikiem Ernestem Ciesielskim. Od 18 lipca 1923 roku na lotnisku otworzono Cywilną Stację Lotniczą Kraków, działa tu linia lotnicza Aerolloyd, obsługująca połączenia na trasie Kraków-Warszawa. W roku następnym następuje rozwój lotniska, sięga ono już po tereny wsi Czyżyny (Błonia Czyżyńskie zakupiono w 1927 roku), w ciągu następnych 30 lat port rozrośnie się ponad czterokrotnie. Wykorzystanie nowoczesnej konstrukcji projektu inżynierów Koziołka i Stella-Sawickiego wielkich hangarów w formie kwadratu 60X60 metrów z dachem podwieszanym do zewnętrznych stalowych przęseł łukowych pozwoliło sprawnie zwiększyć bazę portu. W 1938 roku uruchomione zostało nowe połączenie lotnicze do Budapesztu.

  Koniec sierpnia 1939 roku i moment powszechniej mobilizacji doprowadziły do rozwiązania formacji pułków lotniczych, całość sił miały przejść do struktur wojskowych, z Rakowic-Czyżyn przeniesiono się na lotniska polowe i operacyjne. Pierwszy poległy lotnik kapitan pilot Mieczysław Medwecki ginie na lotnisku Balice-Morawica, które stało się bazą dla 121 i 122 eskadry. 1 września 1939 nastąpiło zbombardowanie całości lotniska Rakowice-Czyżyny (konstrukcja hangarów innowacyjnego projektu inżynierskiego duetu przetrwała), na teren portu wkracza 6 września armia niemiecka, przejmując bazę. Do robót budowlanych i mechanicznych zapędzono Polaków z Baudienstu, co doprowadziło do wielu aktów sabotażu i aktów dywersji z wykonaniem wyroku śmierci na oficerze SS włącznie (w akcji odwetowej dojdzie do akcji w Domu Plastyków 16.04.1942 r., kiedy to zaaresztowano 168 artystów, z których 11 rozstrzelano). Na lotnisku prowadzono prace rozwijające możliwości portu oraz przeorientowanie ruchu na kierunek północ-południe (zaanektowanie terenów aż po tereny wsi Bieńczyce odbyło się bez wypłaty jakichkolwiek odszkodowań, rekompensaty wypłacał dopiero rząd polski, użytkujący lotnisko po wojnie). Położenie lotniska w Krakowie podczas operacji frontu zachodniego i wschodniego było praktycznie niezagrożone, dopiero przełom 1944/1945 przyniósł zmiany, obiekty w porcie lotniczym maskowano plamami kamuflażu, drogi i hangary pokrywano deseniem maskującym.

  18 stycznia 1945 roku Niemcy wysadzili wszystkie ważne strategicznie budowle na terenie bazy lotniczej. Teren wykorzystała jeszcze Armia Czerwona, pierwszy cywilny samolot PLL LOT wylądował w Krakowie 30 marca 1945 roku, połączenie z Warszawą wznowiono w maju, jednak ze względu na zniszczenia budynków na Czyżynach dworzec lotniczy umieszczono na Rakowicach, gdzie trwał do roku 1957. Rok 1953 to zamknięcie utwardzenie pasa startowego 2006 metrów oraz wyposażenie lotniska w sprzęt radiogoniometryczny, lotnisko wykorzystuje wojsko, PLL LOT, Aeroklub Krakowski, Stacja Lotnictwa Sanitarnego. W roku 1957 Czyżyny na nowo zaproszą do portu, w 1961 odprawę przejdzie prawie 40 tys. pasażerów, w następnym - ponad 55 tys. W roku 1963 ze względu na budowę Nowej Huty i rozwoju lotniska w Balicach zamknięto port Kraków-Czyżyny, obiekty byłej bazy zaanektowano dla potrzeb wystawienniczych Aeroklubu Krakowskiego, a następnie Muzeum Lotnictwa. Faktycznie Muzeum Lotnictwa i Astronautyki zacznie funkcjonować w roku 1968.


  Literatura:

  Krzysztof Wielgus: "Rakowice-Czyżyny lotnisko Krakowa. Od "Ogrodu dla lotników do Lotniczego Parku Kulturowego" Muzeum Lotnictwa Polskiego Kraków 2002