Jura Krakowsko-Częstochowska to nazwa umowna obszaru ciągnącego się od Krakowa aż po Wieluń i charakteryzującego się specyficzną formą krajobrazu naturalnego z licznie występującymi skałami wapiennymi oraz krajobrazu kulturowego z jego materialnymi śladami: zamkami/ruinami zamków, dworkami, pałacami. Chociaż duża część obszaru należy dziś do Województwa Śląskiego, kulturowo obszar ten pozostał w orbicie Krakowa.
Do najciekawszych miejsc znajdujących się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej należą:
- Ojcowski Park Narodowy ze wszystkimi swoimi walorami przyrodniczymi i kulturowymi,
- Zamki w Ogrodzieńcu, Olsztynie, Mirowie, Bobolicach, Smoleniu, Rabsztynie
- Miasteczka: Olkusz, Pilica, Koniecpol, Lelów, Żarki, Skała, Złoty Potok
- Pustynia Błędowska
- no i oczywiście miasta Kraków i Częstochowa
Kraków może być doskonałą bazą wypadową dla grup chcących odwiedzić tem piękny region. Do najpopularniejszych wycieczek należą:
- Ojcowski Park Narodowy (czas zwiedzania włącznie z wyjazdem i przyjazdem do Krakowa - 6-8 godzin)
- Olkusz, Klucze, Pustynia Błędowska i Rabsztyn (czas zwiedzania włącznie z wyjazdem i przyjazdem do Krakowa - 6-8 godzin)
- Smoleń, Dolina Wodącej, Pilica, Ogrodzieniec (Podzamcze), Pustynia Błędowska (czas zwiedzania włącznie z wyjazdem i przyjazdem do Krakowa - 7-9 godzin)
- Smoleń, Pilica, Mirów, Bobolice, Złoty Potok, Olsztyn, Siewierz, Olkusz (czas zwiedzania włącznie z wyjazdem i przyjazdem do Krakowa - 10 godzin)
Dla grup przyjeżdżających do Krakowa z północy Polski, przejazd przez Jurę może być dobrym sposobem na zagospodarowanie jednego dnia wycieczki. Najlepiej wówczas wybrać trasę: Częstochowa, Olsztyn, Janów, Złoty Potok, Żarki (za Żarkami postój przy ruinach kościoła p.w. św. Stanisława BM, Mirów, Bobolice, Ogrodzieniec, Pustynia Błędowska, Olkusz, Kraków).
Przykładowa wycieczka została przedstawiona tutaj.
Miasto Skała- przez większą część swojej historii związane było z siostrami klaryskami, kiedy to błogosławiona Salomea, siostra Bolesława Wstydliwego, przeniosła klasztor z odległego Zawichostu i wpłynęła na brata by ten hojnie klasztor uposażył. Klaryskom też zawdzięcza miejscowość zdobycie praw miejskich, w 1267. Skała, leżąca na szlaku handlowym łączącym Kraków z Wielkopolską, czerpała pokaźne dochody z handlu, już w 1257 roku (czyli przed nadaniem praw miejskich) znajdowała sie w Skale komora celna.Ze względu na liczne zagrożenia, jakie istniały w XIII i XIV wieku, głównie ze strony Tatarów, ówczesny książę Władysław Łokietek przeniósł zakonnice do Krakowa... więcej
Wolbrom- za początek istnienia miejscowości można uznać działalność braci Wolfram, którzy uzyskali od króla Władysława Łokietka prawo do karczunku lasu. W tym początkowym okresie ważniejsze znaczenie miała wieś Dłużec, wspomniani bracia pełnili tam rolę sołtysów oraz nadzorców lasów rozciągających się w kierunku Pilicy. Powstało w ten sposób "Civitas Wolframi" czyli dzisiejszy Wolbrom. Wieś, później miasto Wolbrom rozwijało się dobrze dzięki przywilejom, jakie uzyskało od kolejnych władców. Przez Wolbrom prowadził szlak z Krakowa do Wielkopolski, miasto leżące na szlaku bogaciło się więc, czerpiąc dochody z obsługi przejeżdżających kupców... więcej 
Pilica i Smoleń pierwsze wzmianki o Pilicy sięgają roku 1227 roku, kiedy to Grzymisława, żona Leszka Białego, nadaje cystersom z Sulejowa prawo do łowienia bobrów 'in fluvio Pilitia'. Chociaż Grzymisława ma tu na myśli rzekę o tej samej nazwie, można pośrednio wnioskować, że u źródeł rzeki musiała istnieć osada. W XIV wieku jednak to nie Pilica lecz pobliski Smoleń był siedzibą władcy i zarządcy tych terenów. Dokumenty z epoki wskazują na Ottona z Pileckich herbu Topór. Otton za czasów Kazimierza Wielkiego piastował ważne funkcje państwowe. Również z początkiem dynastii Jagiellońskiej ród z Pilicy znaczył wiele, na co wskazuje choćby fakt, że matką chrzestną Władysława Jagiełły została żona Ottona - Jadwiga... więcej
Ogrodzieniec - zamek w Ogrodzieńcu, to największe Orle Gniazdo (o ile nie liczyć krakowskiego Wawelu i Klasztoru Paulinów na Jasnej Górze). Jego początki nie różnią się od innych zamków na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, zamek bronił ówczesną, zjednoczoną po podziale dzielnicowym Polskę przed Śląskiem. Na zlecenie Kazimierza Wielkiego wybudowany został pierwszy zamek murowany, ów zamek z czasem był rozbudowywany przez władców i prywatnych właścicieli.Pierwszymi z właścicieli byli Włodkowie herbu Sulima... więcej
Mirów i Bobolice - zamki w Mirowie i Bobolicach, chociaż dzisiaj wyglądają odmiennie (Zamek Mirów to malownicze ruiny, Zamek Bobolice jest zrekonstruowany), łączy wspólna przeszłość. Oba zamki zostały rozbudowane przez Kazimierza Wielkiego jako części systemu obronnego chroniącego Małopolskę przed potencjalnymi atakami ze strony niezależnego od Polski Śląska. W XIV i XV wieku zamki stawały się własnością kilku rodów: Koziegłowów, Bninów, Myszkowskich, Korycińskich, Męcińskich.Ogromnych spustoszeń dokonali Szwedzi po 1655 roku. Ich okupacja wiązała się ze zniszczeniem nie tylko obu zamków, ale też większości warowni na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i w całej Polsce... więcej
Złoty Potok - malowniczo położona miejscowość nad rzeką Wiercicą. Pierwsze wzmianki o Złotym Potoku pochodzą z drugiej połowy XII wieku, a więc z okresu rozdrobnienia dzielnicowego Polski. Ówczesna wieś leżała na skraju Dzielnicy Senioralnej w niewielkiej odległości od Śląska. Domniemanymi pierwszymi właścicielami Potoku (bo tak wówczas zwała się miejscowość) był ród Odrowążów.Mało kto jednak kojarzy Złoty Potok z pierwszymi jej właścicielami, dużo bardziej rozpoznawalni są kolejni właściciele - ród Krasińskich. W 1851 roku majątek zakupił Wincenty Krasinski. Tutaj też, od wiosny do jesieni 1857 roku, przebywał jeden z najsławniejszych poetów doby romantyzmu Zygmunt Krasiński. Drogą koligacji rodzinnych majątek przeszedł w posiadanie rodziny Raczyńskich (córka Zygmunta Krasińskiego - Maria Beatrycze wyszła za mąż za Edwarda Aleksandra Raczyńskiego; z tegoż związku zrodził się Karol Roger, który odziedziczył majątek w Złotym Potoku) Majątek po drugiej wojnie światowej został znacjonalizowany... więcej
Olkusz, Klucze i Pustynia Błędowska - obszar leżący między Olkuszem a Pustynią Błędowską już od średniowiecza stanowił istotny obszar dla gospodarki Polski. Na miejscu Starego Olkusza wydobywano galenę - rudę ołowiu, którą przetapiano w miejscowych piecach. Dowodem materialnym potwierdzającym rangę miejscowości jest bochen ołowiu znaleziony pod płyta Rynku Głównego w Krakowie. Ów bochen ma wyrytą litere E (Elkusia) oraz odciski pieczęci książęcych Władysława Łokietka... więcej 
Olsztyn k. Częstochowy - początki olsztyńskiego zamku są bardzo podobne do wielu innych znajdujących się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. W niespokojnych czasach XIII i XIV wieku budowane warownie miały bronić rozdrobnienych dzielnic Polski przed zakusami Śląska. Dokładne początki zamku nie są znane, pierwsze wzmianki pochodzą dopiero z czasów księcia (później króla) Władysława Łokietka. Zamek, jaki w swych podstawach możemy zobaczyć do dziś to budowla Kazimierza Wielkiego, chociaż późniejsi właściciele również odcisnęli na murach ślady swojej obecności. W czasach Jagiellonów zamek był siedzibą starostów. Jeden z nich, Mikołaj Szydłowiecki, w poł. XVI w. przebudował zamek w stylu renesansowym... więcej 
Żarki - niewielkie miasto położone 8 kilometrów od Myszkowa i liczące niecałe 5 tysięcy mieszkańców. To małe miasteczko posiada jednak bogatą i ciekawą przeszłość, historia miejscowości sięga do czasów średniowiecza, dodatkowym czynnikiem, uatrakcyjniającym formowanie się Żarek była obecnośc przedstawicieli ludności chrześcijańskiej i żydowskiej.
Pierwsze wzmianki informują o istnieniu miejscowości w czasach Władysława Łokietka. W czasach Kazimierza Wielkiego lub też Ludwika Węgierskiego Żarki otrzymały prawo miejskie. Jako miejscowość, leżąca w pobliżu drogi handlowej prowadzącej z Małopolski do Wielkopolski oraz na Śląsk, Żarki czerpały znaczne dochody z usług i handlu... więcej 
